Niewydolność szyjki macicy w ciąży - czy jest niebezpieczna?
Według danych pochodzących od Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego roku na świecie z powodu niewydolności szyjki macicy podczas ciąży rodzą się ponad 2 miliony wcześniaków. Przedwczesny poród wiąże się z ryzykiem nabycia przez dziecko urazu okołoporodowego, takiego jak porażenie mózgowe, opóźnienie rozwojowe czy napady padaczkowe. Aby uniknąć zbyt wczesnego przyjścia maleństwa na świat, każda kobieta powinna regularnie badać swoją szyjkę macicy.
Szyjka macicy - jaką pełni rolę?
Szyjka macicy stanowi część układu rozrodczego kobiety. Jest to wąski fragment dolnej części macicy o długości od 3 do 5 cm i pełni funkcję łącznika pomiędzy jamą macicy a pochwą. Każdego dnia chroni macicę, jajowody i jajniki przed infekcjami wywołanymi zewnętrznymi czynnikami. Znajdujący się w niej śluz stanowi skuteczną barierę dla niebezpiecznych bakterii. W okresie ciąży szyjka macicy dodatkowo stanowi swego rodzaju mechaniczną blokadę, która utrzymuje jajo płodowe w macicy i uniemożliwia jego wypadnięcie. Prawidłowo funkcjonująca macica jest niezbędna zarówno do zajścia w ciąże, jej donoszenia, jak i bezpiecznego porodu. Rozwieranie szyjki macicy jest jednym z etapów porodu, który w zdrowej ciąży powinien się rozpocząć po 37 tygodniu. Przypadek, w którym z tym procesem mamy do czynienia wcześniej prowadzi do przedwczesnego porodu, a w najgorszym przypadku do poronienia.
Kobiety, które nigdy wcześniej nie urodziły dziecka posiadają zwykle sztywną szyjkę macicy. Dziecko, aby wydostać się na świat, musi przecisnąć się przez nią przecisnąć, dlatego podczas ciąży szyjka stopniowo mięknie, aby w momencie porodu rozszerzyć się w wyniku skurczy. U kobiet cierpiących na niewydolność macicy istnieje duże ryzyko otwarcia się szyjki zbyt wcześnie. Najczęściej ten problem pojawia się po 14 tygodniu ciąży, kiedy to dziecko mocniej napiera na szyjkę przez intensywniejsze niż dotychczas przybieranie na wadze. W przypadku, w którym szyjka macicy jest osłabiona, może istnieć ryzyko wypadnięcia i pęknięcia błon płodowych, co prowadzi do przedwczesnego porodu.
Niewydolność szyjki macicy w ciąży - objawy
Objawami niewydolności cieśniowo-szyjkowej, bo tak fachowo nazywa się to schodzenie są:
- ból pleców
- zmiana w wyglądzie i zapachu wydzieliny z pochwy bądź zwiększenie jej ilości
- plamienia z dróg rodnych
- ból i ucisk w podbrzuszu
Niewydolność szyjki macicy - objawy nie zawsze muszą wystąpić
Często niewydolność szyjki macicy nie wykazuje żadnych objawów, dlatego tak istotna jest regularna profilaktyka pod okiem doświadczonego lekarza. Tylko to uchronić może przed konsekwencjami niewydolności szyjki macicy, takimi jak przedwczesny poród czy poronienie.
Przyczyny niewydolności szyjki macicy
Wiele kobiet zastanawia się, jakie są przyczyny niewydolności szyjki macicy. Nie ma jednego konkretnego powodu. Jej nieprawidłowe działanie może być spowodowane uwarunkowaniami genetycznymi bądź nadmiernym stresem. Wcześniej przebyte porody, zabiegi chirurgiczne czy choroby także mogą mieć ogromny wpływ na stan szyjki macicy. Czynnikami, które niekorzystnie wpływają na tę części układu rozrodczego kobiety jest ciąża mnoga, zbyt duża waga płodu lub nieprawidłowy, np. zbyt intensywny tryb życia podczas ciąży. Problemy hormonalne lub nieprawidłowa produkcja kolagenu czy elastyny również prowadzą do niewydolności szyjki macicy.
Niewydolność szyjki macicy w ciąży - leczenie i profilaktyka
W przypadku wystąpienia niewydolności macicy pomiędzy 13 a 14 tygodniem ciąży na szyjkę zakłada się specjalny szew okrężny, który zdejmowany jest dopiero w momencie rozpoczęcia porodu. Jest on skuteczny aż u 80% ciężarnych. Od 19 tygodnia ciąży zaleca się mierzenie szyjki macicy, nawet w przypadku, gdy kobieta nie zauważa u siebie żadnych niepokojących objawów. Jeśli wystąpiły u niej wcześniej przedwczesne porody, powinna wykonywać cykliczne USG transwaginalne, które pozwala określić długość szyjki macicy na podstawie ultradźwięków. W przypadku wystąpienia niewydolności szyjki macicy w 20 tygodniu ciąży wielu lekarzy wprowadza leczenia za pomocą progesteronu. W celu odciążenia szyjki macicy często stosuje się również silikonowy krążek pessar.